Een wolk van getuigen | In memoriam Harm 1982 – 2016 (68)

Ik kreeg het niet meer uit mijn hoofd, maar het klopte niet. Waar het stond wist ik wel, in één van de laatste boeken van de Bijbel. Maar een beeld kan je ook op het verkeerde been zetten. Het kwam zo; de uitvaartonderneming waarmee we vorig jaar de begrafenis van Harm regelden, bestaat twintig jaar. Ze stonden daar op een bijzondere manier bij stil. In hun ‘winkel’ maakten ze een prachtig kunstwerk. De namen van alle “cliënten” in die afgelopen twintig jaar, werden op witte stukjes linnen, vaantjes, geborduurd en vervolgens als een grote wolk opgehangen. En die wolk deed het hem, dat deed me denken aan die prachtige bijbelse uitspraak: ‘een wolk van getuigen’. In de brief aan de Hebreeën, in dat bijbelboek staat het, gaat het over mensen uit een ver verleden, die voor vandaag nog steeds als voorbeeld kunnen dienen.
Maar ja, daar gaat de vergelijking toch enigszins mank. De wolk bij “de Ode” bevatte namen van Amsterdammers die de afgelopen twintig jaar zijn overleden. Die kun je niet vergelijken met de wolk van getuigen uit Hebreeën 12. Toen ik vorige week ging kijken was ik onder de indruk. Samen met de uitvaartondernemer hebben we een hele tijd gezocht waar het ‘vaantje Harm’ hing. En het was ook werkelijk, zo leek het, een wolk van getuigen. Elke naam zegt; ik heb geleefd, ik ben gebaard en ben opgegroeid, vaders en moeders hebben mij geknuffeld, ik heb liefgehad en werd geliefd. Aan elke naam zit een heel leven vast, of hij of zij nu jong is gestorven of heel oud is geworden. Elk leven wat bij die meer dan duizend namen hoort is een getuigenis, van mooie, van minder mooie en ook van verdrietige dingen.
Dat de wolk van vaantjes zo prachtig hing kwam door de steentjes, daar was over nagedacht. Prachtige glanzende kiezelsteentjes hielden de draadjes recht waar de vaantjes aan bevestigd waren. Symbolisch, want in de Joodse traditie zien we op graven vaak steentjes liggen. Stenen ter nagedachtenis aan de gestorvene. Ben je bij zijn of haar graf geweest, dan richt je een steen voor hem op!

En opnieuw moest ik aan die ‘wolk van getuigen’ denken toen ik de weekmail van ArtWay in mijn postvak kreeg. Het uitgebreide artikel over Martijn Duifhuizen maakte dat ik over de wolk wilde schrijven. Zijn verhaal heeft dan wel te maken met een terugblik op 500 jaar Reformatie, maar ook hier opnieuw een wolk van getuigen. Een geweldige hoeveelheid namen, die je in eerste instantie niet kunt lezen of kunt ontcijferen. Zo ging het mij bij de Ode ook, ik moest me verdraaid goed concentreren en scherpstellen om de afzonderlijke namen te kunnen lezen. Duifhuizen, prachtige naam trouwens, heeft een werkelijk uniek kunstwerk geschapen. In het YouTube filmpje legt hij precies uit wat de diepere gedachte is achter zijn nieuwste werk; Communio sanctorum. Mooi en kunstzinnig wanneer je het filmpje bekijkt. Ook zij die er niet meer zijn, mogen geen ‘nomen nescio’ worden. Daarom blijft ook de naam van Harm steeds weer genoemd, gisteren, vandaag en ook morgen.

Kyrie eleison

Meer over het kunstwerk op: http://www.communiosanctorum.net/