Afdalen

De prachtige Gertrudiskapel in Utrecht, een voormalige RK schuilkerk, waar de Groenlezing werd gehouden.

“Ik heb hier niets mee!” Zo ongeveer zei een medebezoeker het. Hij stond aan een tafeltje naast mij, het was pauze na een zeer boeiende Groenlezing door professor dr. Gabriël Anthonio. Ik voelde mijzelf een beetje pissig worden van binnen, maar had geen zin om te reageren. Hij gaat vast wel een gedegen en kritische vraag stellen na de pauze, dacht ik. Ondertussen probeerde ik uit te leggen aan een paar studenten uit Wageningen wat ik zo goed vond aan de lezing van Anthonio. Ik had er namelijk heel veel aan; het ging over meer verbinding maken tussen leiderschap en de burger en wat er leeft in de samenleving. Het ging ook over welke richting het Evangelie geeft, gewoon voor de dagelijkse praktijk en ook voor de wetenschap. Ook het doel van onderwijs kwam aan de orde. Allemaal onderwerpen die me na aan het hart liggen. Professor Anthonio maakte over deze onderwerpen zeer behartigenswaardige opmerkingen en dat beredeneerd vanuit een verhaal over Jezus van Nazareth. De evangelist Johannes vertelt dat Jezus na de bruiloft te Kana afdaalt naar Kafarnaüm en daar zijn hoofdkwartier op slaat. Deze plaats aan het meer van Galilea was een handelsstad, met rijk en arm en een afdeling van het Romeinse leger en daar vormt hij zijn leerlingen; midden in de samenleving. De oproep van professor Anthonio was dan ook om af te dalen, in navolging van Jezus. Misschien zat daar wel de moeite van de kritische medebezoeker, zo’n bijbelverhaal gebruiken en toepassen op je eigen leven… Ooit leerde ik op de gereformeerde pedagogische academie dat dat ‘exemplarisch preken’ heette en afkeurenswaardig was in gereformeerde kring; de tijden veranderen.
Maar mij sprak het aan, bijvoorbeeld waar het ging om de formele afstand van de overheid en de vervreemding die er door ontstaat. Ik moest gelijk denken aan ons bezoek aan de officier van Justitie. Maar ook aan het pleit van David Van Reybrouck voor een ander politiek bestuurssysteem. Niet voor niets verwees Anthonio naar Aristoteles en zijn ideeën over de staat en het doel van onderwijs. Aristoteles was niet alleen voor het systeem van loten, waar het gaat om bestuurders van de samenleving, maar zei ook dat het onderwijs bedoelt is om burgers te vormen. Wanneer je dat laatste doet, draagt dat en beschermt dat de democratie! Onderwijs is dus vormen, dat is een groot en breed begrip, terwijl het vandaag de daag vaak versmalt tot het vergaren van kennis om later een zo goed mogelijke baan te krijgen.
Na het kopje koffie kwamen de krenten in de pap aan de orde. De lezing was duidelijk en inspirerend, maar nu de politieke werkelijkheid. In zijn zeer verhelderende antwoorden gaf Anthonio nog een aantal mooi statements weg:
> We kunnen heel veel wetten en regels in ons bestel afschaffen.
> Leg verantwoordelijkheid veel meer lokaal.
> Wanneer er angst is voor de Islam, bespreek dat, probeer te ontdekken wat die angst is. Ook hier weer afdalen…
> De ander, die anders denkt, moet geen object blijven.
> Kwetsbaarheid is belangrijk voor een gelukkig leven. En.. ga ook op zoek naar de angst en kwetsbaarheid bij jezelf.
> En tot slot wel een hele heldere: leefwereld en systeem moeten veel meer op één niveau. (De partijen in de Tweede Kamer die straks een regering gaan vormen, zouden dit tot één van hun speerpunten moeten maken, denk ik dan.)

Groenlezing: de door de Groen van Prinsterer Stichting (wetenschappelijk instituut van de CU) jaarlijks georganiseerde lezing.