leestips in de boekenweek
DE MEDISCHE OMERTA – Jim Reekers kwam uitgebreid in het nieuws na het verschijnen van zijn ‘memoires’. Hij schudde dan ook flink aan het zorgsysteem, zoals we dat op dit moment kennen. Als medisch specialist (emeritus-hoogleraar in de interventieradiologie) heeft hij uitgebreid de misstanden in de zorg opgetekend. Daarmee spaart hij zijn beroepsgroep niet. Volgens Reekers kan het systeem beter en ook goedkoper. Een boeiend relaas en een must voor hen die regelmatig gebruik maken van ons zorgsysteem. Reekers informeert breed, maar geeft ook aan wanneer we het systeem overvragen. Zijn betoog relativeert zeker de vaak met veel bombarie aangekondigde vooruitgang op onderzoeksgebied. Wetenschap is in veel gevalllen bepaald niet onafhankelijk, toont Reekers aan.
Politici zouden het betoog van Reekers kunnen gebruiken om verbeteringen te bepleiten en om het nodige aan bezuinigingen voor te stellen. Als eerste zouden ze alle maatschappen moeten verbieden, specialisten gewoon in dienst van het ziekenhuis.
SPULLEN BRENGEN – Ruslandkenner Jelle Brandt Corstius kan geen tochten meer maken door het land waar hij van was gaan houden. Als Jaap Scholten (schrijver en Oost-Europakenner) hem vraagt om mee te gaan met een konvooi naar Oekraïne en daar auto’s en verschillende hulpgoederen af te leveren, zegt hij dit meteen toe. Met een groep vrijwilligers rijden ze door Duitsland en Polen naar Oekraïne. Brandt Corstius geeft een boeiend inzicht in de avontuurlijke reis, maar laat ook het leed van de ‘gewone’ Oekraïners zien. De schrijver steekt niet onder stoelen of banken waar zijn sympathie ligt en hij laat hij goed uitkomen dat het waanzinnige idee van Poetin om Oekraïne in te lijven, op bizarre ideeën is gegrond. Schrijver Tommy Wieringa ging meerdere malen met een Scholten-expeditie mee en schreef daarover het meeslepende ‘Konvooi’.
Inmiddels heeft de veelzijdige Brandt Corstius een docu-serie over Oekraïne gemaakt. “Van Moskou tot Maidan” geeft een goed beeld van een land in oorlog. Jelle Brandt Corstius reist met de trein door het door Rusland aangevallen land. Laat zien hoe belangrijk de spoorwegen zijn, spreekt arbeiders die er voor zorgen dat de troepen aan het front stand kunnen houden. Maar ook het lastige verhaal van jonge mannen die vluchten voor de dienstplicht komt aan de orde. De ingewikkelde geschiedenis van Oekraïne komt aan bod, zoals de Horodomor (een door Stalin veroorzaakte hongersnood met een paar miljoen Oekraiense slachtoffers) en de zogenaamde bevrijding door Hitler-Duisland. Ondertussen worden militaire begraafplaatsen geruimd om plaats te maken voor de slachtoffers van vandaag en morgen. Een boeiende serie en terug te vinden op NPO-start.
LYSBETH – Het jaar 2025 is voor Amsterdam een jubileumjaar, de hoofdstad viert zijn 750 jarig bestaan. Op TV werd er al een hele serie aan gewijd waarin ook de Alteratie van 1578 aan de orde kwam. Amsterdam werd van een Roomse een Calvinistische stad. De Roomsgezinden mochten alleen nog in schuilkerken bij elkaar komen. Het stadsbestuur kwam in handen van de gereformeerden. Je zou hopen dat na de heftige omwenteling in 1578 de Amsterdammers hun lesje wel geleerd hebben. Niets is minder waar. Al snel ontstaat er binnen de gereformeerden een strijd tussen Arminianen (remonstranten) en Gomaristen (contraremonstranten).
De goed geschreven roman van Marlies Medema geeft een inkijkje van binnenuit. Lysbeth is getrouwd met een volgeling van Arminius (Jacobus Hermansz en predikant in Amsterdam) en ze komen in de verdrukking omdat de meerderheid van het stadsbestuur op de hand is van de tegenstanders van Arminius. Het mooie is dat de roman van Medema op ware feiten is gebasseerd. Lysbeth heeft werkelijk bestaan en haar verhaal is bewaard gebleven en nu in de roman van Medema opnieuw tot leven gewekt.
In het gereformeerde belijdenisgeschrift de ‘Dordtse Leerregels’ werd in 1618 geformuleerd hoe je vanuit Gods Woord de leer van de remonstranten moet bezien. Maar het is ook het moeilijkste belijdenisgeschrift en lijkt zo langzamerhand in de vergetelheid te raken. De roman ‘Lysbeth’ kan aanzetten tot een hernieuwd bestuderen van de Dordtse Leerregels en misschien wel het opnieuw doordenken van de achterliggende problematiek. Daarnaast is ‘Lysbeth’ een goed en spannend geschreven boek.
ONS SOORT MENSEN – We lazen dit boek de afgelopen keer voor de leesclub. Juli Zeh is een gevierde Duitse schrijfster, die naast schrijfster ook jurist is. ‘Ons soort mensen’ speelt zich af in een voormalig (fictief) Oost-Duits dorp; ‘Unterleuten’. Elk hoofdstuk heeft steeds zijn eigen hoofdpersoon en legt daarmee gelijk het leven in Unterleuten bloot. Wie wil weten waarom een maand terug de AfD in het voormalige Oost-Duitsland zoveel aanhang kreeg, moet dit boek lezen. Het geeft ook inzicht in de fouten die gemaakt werden na de ‘Wende’, ze komen ruimschoots aan bod. In Unterleuten hebben de dorpsbewoners geleden onder de communistische DDR, maar ze zijn er anderzijds ook door gevormd. Na de Val van de Muur in 1989 moesten de bewoners van Unterleuten zich opnieuw uitvinden, en dat ging niet zonder problemen. ‘Ons soort mensen’ is een intrigerend en ook humoristisch verhaal dat nog lang resoneert.
DIUS – In mijn agenda heb ik een lijst met boektitels waarvan ik vind dat ik ze wel zou moeten lezen. Het Parool en het ND hebben wekelijks recensies en soms noteer ik een titel en waarvan ik denk, hé dat is interessant. Het lastige is alleen dat de lijst soms te lang wordt. Maar zeker als je al meer hebt gelezen van een geliefde schrijver of schrijfster en er komt je een recensie onder ogen die enthousiast is, tja… Dius had ik ook al in de boekhandel zien liggen en gelukkig was hij vrij snel beschikbaar via de bibliotheek. Op de leesclub hebben we ‘De bekeerlinge’ besproken, een fascinerende roman over Joodse vluchtelingen in de tijd van de Kruistochten. Later las ik ‘De opgang’, ook al een bijzonder boek. Dius is weer heel anders, het gaat over een vriendschap tussen een hoogleraar kunstfilosofie met een leerling.
Een prachtig boek over vriendschap, kunst, filosofie, vakmanschap, eenzaamheid en liefde. Hertmans heeft opnieuw een meesterwerk afgeleverd. ‘Dius’ is zo’n boek wat je over een jaar nog eens moet herlezen.
THE GREAT AMERICAN DICTATOR – Helaas kunnen we er niet omheen. In de VS waait een andere wind, ik schreef daar al eerder over. Frank Schaper schreef er drie dikke boeken over Trump. Op de tafel ‘pas verschenen’ lagen deel 1 en 2. Het eerste heb ik meegenomen en doorgebladerd. Intrigerende verhalen met heel veel achtergrondmateriaal over de afkomst en opkomst van deze vastgoedmagnaat, bedrieger en narcist. Bijzonder vond ik een aantal fotopagina’s waarop Trump wordt vergeleken met oud-president Nixon. De gebaren van Nixon heeft Trump ook in zijn arsenaal. Maar ook de gebaren van de beroemde evangelist Billy Graham zitten in het repertoire van de huidige president van de VS. Jort Kelder en andere kortzichtige praatjesmakers op radio en tv zouden de trilogie van Schaper verplicht moeten lezen. Voor Nederlanders zijn veel dingen van de huidige president van de VS gewoonweg bizar. Maar ondertussen hebben veel van onze christelijke geloofsgenoten aan de overkant van de oceaan geen idee waar wij ons druk over maken. Er is zelfs een groep christelijke nationalisten (gelukkig een minderheid) die er als trumpisten de meest bizarre opvattingen op na houden. Ze beweren zelfs dat de blanke Amerikanen de eerste bewoners van hun continent waren. Het huidige stamhoofd van de Plathoofdindianen had echt gelijk, zijn voorouders hadden echt een beter immigratiebeleid moeten voeren.
