Maand: januari 2025

Dacia

Op 20 december schreef ik een blog onder de titel: ‘geboortegrond’. We sloten ons reisje door het noorden van het land af met een bezoek aan het Drents Museum. Jazaker, hetzelfde museum dat afgelopen weekend zo in het nieuws was. De reden was de boeiende tentoonstelling over de Hoogeveense kunstenaar en schrijver Albert Steenbergen. Broer Henk had mij geattendeerd op het boek dat bij de tentoonstelling hoorde en wees mij er op dat het bij ‘De Slegte’ al in de aanbieding was. Een boeiend boek, met een goed overzicht van het leven en werk van de Hoogeveense kunstenaar.
Omdat we eerst de kunstwerken van Steenbergen hadden bekeken kwamen we min of meer aan het  eind terecht van de vaste tentoonstelling ‘Labyrinthia’. De zalen over de turfwinning waren mooi vormgegeven en maakten duidelijk wat voor impact de turfwinning in ZO-Drenthe heeft gehad. Een volgende keer gaan we de hele tentoonstelling nog eens bekijken.
Na de lunch zijn we afgedaald in ‘Dacia – Rijk van goud en zilver’. Bij Dacia had ik alleen maar een beeld van een goedkope Roemeense auto. De tentoonstelling krikte ons kennisniveau gelukkig flink op. Omdat we niet zoveel tijd hadden, zijn we er vrij snel door heen gegaan. Gelukkig heb ik wel een foto gemaakt van de beroemde gouden helm van Coțofenești uit circa 450 voor Christus. Achteraf gezien dus best bijzonder, want inmiddels hebben de dieven deze helm laten onderduiken of zelfs omgesmolten. De topstukken waren best bijzonder, maar we hadden wel indrukwekkender tentoonstellingen in de ondergrondse zaal gezien. Er was heel veel schriftelijke info en ook werden jonge bezoekers gestimuleerd om zelf sieraden te maken. Wel mooi om een vergeten volk op deze manier weer voor het licht te brengen. Dacia (of Dacië) was een groot rijk in het huidige Roemenië.  (500 v.Chr. tot ongeveer 250 n.Chr.) Omdat de Romeinse keizers zich belaagd voelden door dit rijk en ook uit was op hun grondstoffen (goud) ging keizer Trajanus de strijd aan. Hoofdstad Sarmizegetusa werd met de grond gelijkgemaakt en de bewoners werden of gedood of tot slaaf gemaakt. Trajanus maakte zijn werk af door Dacia volledig te romaniseren. Daarmee verdween Dacia  min of meer in de nevelen van de geschiedenis.
In die zin is het verhaal over Dacia, waar dus ook die prachtige helm een onderdeel van is, een waarschuwing. Kijk naar wat er op dit moment gebeurd in Congo. Rebellen trekkend moordend vanuit Rwanda het land binnen, met als uiteindelijk doel; de grondstoffen. En hoe vaak was het in onze eigen vaderlandse geschiedenis de zoveelste zwarte bladzijde; grondstoffen uit Suriname, uit Indonesië en zoveel andere landen. Vaak ging dat gepaard met bloedvergieten, onderdrukking van de oorspronkelijke bevolking en het uitbuiten door slavernij. Het verhaal van de Daciërs is dus een spiegel voor ons vandaag. Waarbij ook moet worden aangetekend dat de koningen van Dacia ook geen lieverdjes waren.

NB Het laatste nieuws is dat er verdachten zijn opgepakt, maar dat de helm nog niet gevonden is. (29-1-2025  :  22.42)

Het radicale midden

Sinds gisteren is er een bestand tussen Israël en Hamas. Nog wankel allemaal, geen vrede en de gevolgen van de strijd zullen nog jaren en jaren doorwerken. Natascha van Weezel schrijft vandaag in Het Parool dat het nog maar een begin is. Hoop op een langdurige vrede is nog ver weg. En de manier waarop de strijders van Hamas in nieuwe pick ups met de drie vrijgelaten vrouwelijke gijzelaars aan kwamen, stemde niet tot vreugde. Maar het meest bizar vond ik het verschil in aantallen. Eén gijzelaar tegen dertig Palestijnse gevangenen. Het stemt bepaald niet hoopvol.

Op de tafel ‘pas verschenen’ vond ik het boek van Natascha van Weezel. Zo nu en dan geeft ze haar mening aan een praattafel op tv. Bewonderingswaardig vind ik hoe ze steeds weer de nuance weet te benoemen. In haar boek ‘Hoe houd je je hart zacht’ pleit ze voor het ‘radicale midden’. Het levert een boeiend boek op, waarin ze haar eigen geschiedenis verweeft met de geschiedenis van Israël. Maar daarnaast legt ze ook uit waarom ze zo fel is tegen de huidige Israëlische regering, maar ook tegen de ‘7 oktober-aanval’ van Hamas. Aangrijpend is hoe ze vertelt over beledigingen aan haar adres op sociale media en ook in de publieke ruimte. Soms grijpt het je naar je keel en plaatsvervangende schaamte bekruipt je. Het is dapper hoe ze ondanks alle beschimpingen en aanvallen toch blijft kiezen voor het genuanceerde standpunt. Een overrompelend verhaal, zeker ook voor christenen die soms niet weten hoe ze zich in deze kwestie moeten opstellen.

Nog één keer: de kerk

“We moeten erkennen dat reformatie niet ergert, maar nodig is”. Eén van de reacties die ik kreeg op mijn vorige blog, ik pleitte daarin voor veel meer eenheid tussen kerken. Ikzelf ben niet meer zo van ‘zoek de verschillen’ en als het er te veel zijn, gaan we uit elkaar. Dat kan natuurlijk aan mij liggen, misschien een beetje conflict mijdend? Maar goed, in mijn vorige verhaal heb ik redelijk duidelijk uitgelegd wat er voor mij aan schort. En natuurlijk gun ik iedereen wel zijn eigen kerkje, als je daar gelukkig van wordt, wie ben ik om het een ander te ontzeggen. Maar geef dan niet af op anderen, zij die volgens jou gedoemd zijn en op duidelijk aanwijsbare punten een weg bewandelen die ten kwade is. Je bestaansrecht ligt er toch niet in dat je bij anderen aanwijst wat daar fout is en dan concludeert; zo niet bij ons?! Wij bestaan, omdat anderen het allemaal bij het verkeerde eind hebben…

Zo nu en dan beluister ik de podcast van het Nederlands Dagblad; ‘Dick & Daniël Geloven het Wel‘. Nr. 180 is een uitermate boeiend gesprek met twee broeders uit de Gereformeerde Gemeenten. Ds. Willem Visscher en ouderling Ton van der Schans gaan op een zeer plezierige manier in gesprek met de twee ND-redacteuren (beide afkomstig uit de Gereformeerde Gemeenten). Als buitenstaander heb ik natuurlijk maar een beperkt beeld van dit kerkverband. In mijn begintijd als schoolmeester hadden we leerlingen uit de Gereformeerde Gemeenten op school. Ze wisten veel over de Bijbel en er was een leerling die mij ondervroeg over mijn staat van bekering. Ik had namelijk verteld dat ik, wanneer het Heilig Avondmaal werd gevierd bij ons in de kerk, ik daar ook aan mee deed. Ik wist mij uit genade een kind van Christus. Ik zag de sceptische blik van de vierdeklasser. Later op ouderbezoek leverde dat een boeiend gesprek op, maar zeker ook veel herkenning. Oh ja, op zaterdag kom ik ook broeders en zusters tegen van de GerGem, zij verkopen groenten en kaas op het Diemerplein. We herkennen elkaar als gereformeerden en wisselen wel eens wat uit, dat is mooi.

Augustinus van Hippo

De beide geïnterviewde broeders in de ND-podcast hielden de luisteraar voor, toen het over de kerk ging; lees Augustinus (354 – 430). En bij dat laatste dacht ik, ja dan vallen veel verschillen weg. Geen idee in welke kerk Augustinus vandaag zou hebben gezeten, maar hij kende de worsteling met het geloof tot in zijn tenen, maar hij wist ook wat ons samen bindt! In zijn tijd nog geen GerGem, geen NGK of PKN, maar zeker discussies en verschillende groepen in de kerk. Ds. Visscher vatte aan het eind van het gesprek het nog eens een keer goed samen: “Het gaat om Christus en zijn gerechtigheid, dat is de kern”. Ik kon alleen maar ‘amen’ zeggen. De conclusie van het interview is voor mij, de kerk van Visscher en van der Schans is schriftuurlijk en bevindelijk. Laat onze kerk nu ook schriftuurlijk en bevindelijk zijn, we hebben de G in ieder geval gemeenschappelijk. En gelukkig zijn er honderden en honderden kerken in ons land die dat ook zijn, er naar leven en het elke zondag ook uitzingen en hardop zeggen.

Afgelopen week draaide in onze dorpsbioscoop een bijzondere film. Met z’n vijven gingen we naar de film ‘Conclave’. Jaren terug had ik al eens de bestseller van Robert Harris gelezen. Een uitermate spannend en boeiend boek. Voor wie van de roomse liturgie houdt is het een zeer onderhoudende film en met alle intriges erbij is het interessant en spannend. Er gebeurt van alles, maar uiteindelijk loopt het toch net weer anders dan je gedacht had. Heel mooi is aan het eind een toespraak van outsider kardinaal Benitez tegen een kardinaal die zichzelf uiterst geschikt vindt om de nieuwe paus te worden: “Wat weet jij van oorlog? Ik heb in Kaboel de rijen met doden en gewonden gezien, christenen en moslims. Als je zegt dat we moeten vechten, waar denk je dat we tegen vechten? Waar je tegen vecht is hier, in je hart, in elk van ons. We moeten niet toegeven aan haat, als we spreken van ‘kanten’, in plaats van te spreken voor elke man en vrouw. We lijken alleen maar bezig met onszelf, met Rome, met deze verkiezingen, met macht, maar deze dingen zijn niet de kerk. De kerk is niet de traditie. De kerk is niet het verleden. De kerk is wat we nu gaan doen.” Toen ik dat hoorde moest ik weer denken aan mijn blog. “De kerk is niet de traditie. De kerk is niet het verleden. De kerk is wat we nu gaan doen.” Wat een prachtige uitspraak. De kerk is een verzameling zondige en gebrekkige mensen, maar al die mensen mogen  wel samen het lichaam van Christus vormen. Juist in zo’n kerk horen hoeren en tollenaars thuis, homo’s en lesbiennes, bajesklanten en verslaafden. In zo’n kerk voeren ook zusters het woord en staat de deur voor iedereen open.

Vorige week kwam ik na een interessante bijeenkomst over het archief van George Puchinger, in de VU-bibliotheek een (oud)ouder van Veerkracht tegen. Voorganger geweest, maar inmiddels met emeritaat. Tja, voegde hij mij toe, ook bij de gereformeerden gaat het bergafwaarts, hij noemde verschillende voorbeelden. Gelukkig sloten we het gesprek goed af. De emeritus eindigde namelijk met een boeiende parabel.

Komt een man bij de hemelpoort. Hij vraagt aan Petrus: “Zijn er ook gereformeerden binnen?”
“Nee”, zegt Petrus, “er zijn geen gereformeerden”.
“Maar zijn er dan Lutheranen binnen?” “Nee, geen Lutheranen”.
“Maar dan zijn er toch wel broeders en zusters van het Leger des Heils binnen? Zij deden zo veel voor de armen en verslaafden?” Opnieuw moet Petrus ontkennend antwoorden.
“Maar ik hoor wel mensen, het lijkt wel of er feest is…?”
“Ja”, zegt Petrus, “dat zijn zij, waarvan hun kleren zijn gewassen in het bloed van Christus!”   (Hebreeën 9:14 )