WAAROM NOG VERKIEZINGEN?

Misschien ligt het aan de temperatuur op ons vakantieadres, inmiddels boven de 30°. Strakblauwe lucht met hier en daar landinwaarts nog wat veegwolkjes. Hier in Puerto de Mogan lijkt niemand zich druk te maken over de politiek in Nederland. Drommen pensionado’s vanuit diverse Europese landen slenteren hier vandaag over de weekmarkt. Geen kraampjes echter voor D’66, CDA, Groen Links, CU of PvdA. Ook Henk Krol liet zijn gezicht op deze markt niet zien, alhoewel er een flink kiezerspotentieel voor hem rondliep.
Wij zijn zo alert geweest om onze stem op de 15e uit te laten brengen door een lieve broeder en zuster die bij ons om de hoek van wonen. Voor het bovenraam heb ik de partijposter opgehangen, dus ze weten waar ze voor ons op ‘moeten’ stemmen. Vorig jaar heb ik nog gesolliciteerd als Tweede Kamerlid, maar na een goed gesprek bleek dat er van mijn expertise al genoeg in huis was. Had mij trouwens een zeer aantrekkelijke job geleken. Maar ach, misschien had de partijdiscipline me uiteindelijk wel opgebroken en had ik alleen verder gemoeten… Ik ben nu eenmaal niet van de middelmaat en het al te volgzame.
Gisteren, terwijl de rest van het reisgezelschap aan het strand lag, heb ik op het dakterras met uitzicht op de Oceaan, het boekje over verkiezingen van David Van Reybrouck uitgelezen. TEGEN VERKIEZINGEN is een essayistisch pamflet dat in het kort de ontstaansgeschiedenis van onze hedendaagse manier van het samenstellen van een volksvertegenwoordiging behandelt. Naar mijn idee toont Van Reybrouck aan, dat ons huidige systeem van verkiezingen totaal achterhaald is. Ik ga dat hier verder niet uitleggen, want het boekje ligt voor 10 euro in de boekhandel. Laat u maar gewoon overtuigen door wat deze Vlaamse schrijver te berde brengt. Ronduit geweldig zijn de verhelderende schema’s op pagina 44-46. Die zijn zo helder, dat je ook gelijk wilt weten wat de oplossingen zijn die Van Reybrouck aandraagt, voor wat hij noemt het Democratisch Vermoeidheidssyndroom.
Van Reybrouck grijpt voor zijn oplossing terug op een systeem van ongeveer 2500 jaar oud. Op pagina 65 staat opnieuw een goed en verhelderend schema. Het geeft prachtig weer hoe de Atheense democratie uitstekend werkte in de 5e  en 4e eeuw voor Christus. Dat systeem berustte vrijwel geheel op loting. Jawel…. loting! Niks geen partijmannetjes in blauwe pakken die de dienst uit maken. Niks geen verkiezing van een partijleider waarbij de verliezer met zijn staart tussen de benen het politieke toneel moet verlaten. Gewoon loten; niets is eenvoudiger en democratischer vonden de Atheners. Van Reybrouck legt uit dat dit systeem ook voor vandaag een veel betere oplossing biedt dan hoe we het nu doen. Want ook na 15 maart kennen we, hoe vermakelijk de campagne en de peilingen ook zijn, alleen maar verliezers. De stemmers op Geert Wilders zullen gaan merken dat zijn getwitter niet leidt tot een premierschap, niks geen rigoureuze veranderingen voor het land. Wilders zal gewoon weer onderuitgezakt gaan plaatsnemen in zijn Tweede Kamerzetel en die alleen verlaten voor een forse uitlating in de interruptiemicrofoon om met zijn zogenaamde ‘straattaal’ de aandacht op zich te vestigen. Maar veel uitmaken zal het niet.
En de niet-Wildersstemmers zullen merken dat hun partijvoorkeur, met de daarbij behorende ideeën en slogans langzaam verwateren in een maandenlang steekspel, dat formatie heet. Dit gegeven zal misschien nog wel grotere gevolgen hebben, want die kiezers begrijpen van al die spelletjes en achterkamertjesgesprekken er niets meer van, en keren Den Haag de rug toe. Uiteindelijk zal er wel weer een grijnzende Rutte op het bordes staan met Zijne Majesteit, met daaromheen zeer goed willende ministers, maar allemaal gebonden aan een tot in de puntjes nauwkeurig beschreven regeerakkoord. Immers hoe meer partijen er straks mee doen aan een regering, hoe meer je van te voren moet afspreken en vastleggen. Dat heeft weer als desastreus gevolg dat de Tweede Kamer het nakijken heeft en hooguit hier en daar nog een kleine bijstelling kan bewerkstelligen. De kiezer die dan nog niet afgehaakt is, voelt zich weer bedrogen en zal over vier jaar wel weer een andere partij stemmen. De conclusie kan dan ook niet anders zijn, met Van Reybrouck, dat ons systeem niet werkt en het kiezersvolk eigenlijk buiten spel zet.
Daarom alleen al had het me leuk geleken om vanuit mijn eigen partij te pleiten voor een andere opzet. En misschien moeten we daarvoor werkelijk tweeëneenhalf millennium terug. Gewoon loten uit alle, nu geregistreerde kiezers. En hoe je dat evenredig doet, daar zijn al voorbeelden genoeg van in de wereld. En die voorbeelden, nu vaak nog op kleine schaal, laten zien dat het kan. Dat het kan, en ook alle voordelen in zich heeft, waar er nu zoveel nadelen aan het huidige systeem zitten. Denk maar aan de G500 bijeenkomsten die in sommige steden al zijn georganiseerd. Ik persoonlijk ben een groot voorstander van christelijke politiek en steek dat ook niet onder stoelen of banken. Maar in de huidige setting kan ik als individu nauwelijks iets betekenen, evenals de meeste van de 17 miljoen Nederlanders. Meepraten, meedenken, meediscussiëren en ook je christen zijn daarin niet achterwege laten, ik zou de uitdaging aangaan wanneer ik geloot werd.