Categorie: onderwijs

Afdalen

De prachtige Gertrudiskapel in Utrecht, een voormalige RK schuilkerk, waar de Groenlezing werd gehouden.

“Ik heb hier niets mee!” Zo ongeveer zei een medebezoeker het. Hij stond aan een tafeltje naast mij, het was pauze na een zeer boeiende Groenlezing door professor dr. Gabriël Anthonio. Ik voelde mijzelf een beetje pissig worden van binnen, maar had geen zin om te reageren. Hij gaat vast wel een gedegen en kritische vraag stellen na de pauze, dacht ik. Ondertussen probeerde ik uit te leggen aan een paar studenten uit Wageningen wat ik zo goed vond aan de lezing van Anthonio. Ik had er namelijk heel veel aan; het ging over meer verbinding maken tussen leiderschap en de burger en wat er leeft in de samenleving. Het ging ook over welke richting het Evangelie geeft, gewoon voor de dagelijkse praktijk en ook voor de wetenschap. Ook het doel van onderwijs kwam aan de orde. Allemaal onderwerpen die me na aan het hart liggen. Professor Anthonio maakte over deze onderwerpen zeer behartigenswaardige opmerkingen en dat beredeneerd vanuit een verhaal over Jezus van Nazareth. De evangelist Johannes vertelt dat Jezus na de bruiloft te Kana afdaalt naar Kafarnaüm en daar zijn hoofdkwartier op slaat. Deze plaats aan het meer van Galilea was een handelsstad, met rijk en arm en een afdeling van het Romeinse leger en daar vormt hij zijn leerlingen; midden in de samenleving. De oproep van professor Anthonio was dan ook om af te dalen, in navolging van Jezus. Misschien zat daar wel de moeite van de kritische medebezoeker, zo’n bijbelverhaal gebruiken en toepassen op je eigen leven… Ooit leerde ik op de gereformeerde pedagogische academie dat dat ‘exemplarisch preken’ heette en afkeurenswaardig was in gereformeerde kring; de tijden veranderen.
Maar mij sprak het aan, bijvoorbeeld waar het ging om de formele afstand van de overheid en de vervreemding die er door ontstaat. Ik moest gelijk denken aan ons bezoek aan de officier van Justitie. Maar ook aan het pleit van David Van Reybrouck voor een ander politiek bestuurssysteem. Niet voor niets verwees Anthonio naar Aristoteles en zijn ideeën over de staat en het doel van onderwijs. Aristoteles was niet alleen voor het systeem van loten, waar het gaat om bestuurders van de samenleving, maar zei ook dat het onderwijs bedoelt is om burgers te vormen. Wanneer je dat laatste doet, draagt dat en beschermt dat de democratie! Onderwijs is dus vormen, dat is een groot en breed begrip, terwijl het vandaag de daag vaak versmalt tot het vergaren van kennis om later een zo goed mogelijke baan te krijgen.
Na het kopje koffie kwamen de krenten in de pap aan de orde. De lezing was duidelijk en inspirerend, maar nu de politieke werkelijkheid. In zijn zeer verhelderende antwoorden gaf Anthonio nog een aantal mooi statements weg:
> We kunnen heel veel wetten en regels in ons bestel afschaffen.
> Leg verantwoordelijkheid veel meer lokaal.
> Wanneer er angst is voor de Islam, bespreek dat, probeer te ontdekken wat die angst is. Ook hier weer afdalen…
> De ander, die anders denkt, moet geen object blijven.
> Kwetsbaarheid is belangrijk voor een gelukkig leven. En.. ga ook op zoek naar de angst en kwetsbaarheid bij jezelf.
> En tot slot wel een hele heldere: leefwereld en systeem moeten veel meer op één niveau. (De partijen in de Tweede Kamer die straks een regering gaan vormen, zouden dit tot één van hun speerpunten moeten maken, denk ik dan.)

Groenlezing: de door de Groen van Prinsterer Stichting (wetenschappelijk instituut van de CU) jaarlijks georganiseerde lezing.

Levend Water

P1050599De Nationale Onderwijs Tentoonstelling is inmiddels drie dagen onderweg. Vermoeiend, maar ook heel inspirerend. Twee dagen ben ik er nu geweest en ook zaterdag reis ik weer af naar Utrecht. Mooi om zoveel gebruikers van ‘Levend Water’ te spreken. Veel positieve reactie van gebruikers en zo nu en dan kritische aantekeningen. Logisch dat laatste wanneer je een van de makers even kunt spreken, dan is het gemakkelijk om ook even de kritische punten te noemen. Dat gaat dan bijvoorbeeld over het afbeelden van Jezus of teveel verhalen met geweld in groep 6. Alles wordt genoteerd en zal na afloop in de evaluatie besproken worden.
P1050600Verkopen doen we natuurlijk niet, maar we proberen wel contacten te leggen met potentiële kopers.  Als methode voor bijbelonderwijs hebben we ook echt iets te bieden. Een gestructureerde methode, met prachtig materiaal voor het digibord. Onze stand is zo kleurig dat alle voorbijlopende  bezoekers van de NOT wel even kijken. Het mooie is dat sommige bezoekers naar ons standje komen omdat ze denken dat wij iets met natuuronderwijs doen en projectmateriaal over water kunnen leveren. En tja dat klopt ook wel een beetje natuurlijk. Onze goede God is, de Heer van H2O en ook van Levend Water.

artikel 23

scan0093Vandaag naar een symposium in de VU, met een ontroerende ontvangst door Wim Berkelaar.
Artikel 23 bestaat in 2017, honderd jaar. Dit artikel, dat over de vrijheid van onderwijs gaat, is bij onderwijsmensen echt het bekendste grondwetsartikel. Eén A4-tje. Ik hoefde het nooit uit mijn hoofd te leren, maar wist de afgelopen veertig jaar wel degelijk wat er in stond. Al die jaren was er om de zoveel tijd wel discussie over dit artikel. Zeker binnen het gereformeerde onderwijs waar ik werkte, maakte men elkaar regelmatig bang met dit artikel. Werd iemand lid van een andere kerk dan de vrijgemaakt gereformeerde, dan kwam dit artikel in het geweer. Zo iemand werd ontslagen, want anders raakte de hele school zijn bekostiging kwijt. Daarom ook werden kinderen van ouders die niet de kinderdoop aanvaarden, buitengesloten; niet welkom. Jaren hebben we zo geleefd en wat een nuchtere juf of meester ook inbracht, geen verandering. Artikel 23 was heilig!
We leven nu in 2017, honderd jaar nadat in Nederland een bijzonder systeem tot stand kwam. Openbaar en bijzonder onderwijs werden gelijkgesteld wat betreft de bekostiging. Natuurlijk houdt de overheid toezicht, er moet immers kwaliteit geleverd worden. Twee derde van alle scholen behoort tot het bijzonder onderwijs. Een volstrekt normaal verschijnsel dus. Die vrijheid van onderwijs is geweldig. Het zorgt voor hoge kwaliteit en een prachtige keuzevrijheid voor ouders. Eigenlijk is er niemand in onderwijsland die artikel 23 zou willen veranderen. Ook politiek Nederland heeft daar geen enkele behoefte aan. Op dit moment is alleen Groen Links voor afschaffing. Wel raar, want naar mijn idee zijn het juist Groen Links-kiezers die hun kinderen vaak naar bijzonder onderwijs sturen. Jenaplan, Montessori, de Vrije School, het Daltononderwijs, allemaal BIJZONDER onderwijs. Groen Links zal dan waarschijnlijk ook niet terugkeren in de Tweede Kamer na 15 maart. Naar ik heb horen verluiden wil de leider van Groen Links ook emigreren naar Canada.
IMG_2417Het centrale thema van de ‘herdenkingsbijeenkomst’ was eigenlijk: Wie is de eigenaar van het bijzonder onderwijs? Helaas kwam deze vraag in de betogen van bestuurders en oud-bewindslieden niet aan de orde. Misschien is er onder de borrel nog over doorgepraat, maar ik moest naar huis om eten te koken. Wat ik zelf heb geconstateerd is dat in veel bijzondere scholen het eigenaarschap is verschoven van de ouders naar de professionals. Niet de professionals die elke dag voor de klas staan, dat zou nog redelijk zijn, maar de professionals op het bestuurskantoor. Vaak staat dat kantoor niet in eens in de plaats waar de school staat, de afstand is vervolgens daar. Schaalvergroting heeft wat dat betreft haar tienduizenden verslagen. Vaak kiezen ouders de school nog omdat ze horen bij een kerk, een geestelijke stroming.  Maar invloed hebben ze niet en eigenaar zijn ze al helemaal niet. Er is een MR, maar vraag ouders eens bij het hek of ze weten wie daar in zitten? Meelevende en goed opgeleide ouders weten hun routes wel te vinden, maar het grootste deel van de ouders heeft vaak geen idee en laten het maar gebeuren en mopperen vervolgens bij de koffie. Ze hebben geen idee waar ze hun nood moeten klagen en worden te vaak met een kluitje in het riet gestuurd. Waarvan akte.

PS
Deze week is iedereen van harte welkom in Utrecht op de onderwijsbeurs. Met de beste bijbelmethode van Nederland staan we op de beurs. Wanneer ik aanwezig ben op de ‘Levend Water’ stand, kunt u gratis mijn handtekening krijgen! Dan moet u wel de (oud) ministers op de foto uit het hoofd in de goede volgorde kunnen opzeggen!