Crisis en chaos……………? Hoop!

De afgelopen weken waren wat mij betreft wel te typeren met  de termen crisis en chaos. De overwinning van Trump in de VS, de perikelen in de Nederlandse politiek, dronken voetbalsupporters en verhitte relschoppers,  het stemt je niet vrolijk. Het zette mij voor de zoveelste keer aan het denken; wat moet ik doen? Een blog onder de titel ‘Ik weet het ook niet meer? …’?  Of toch met een protestbord naar de Dam? Soms is het om wanhopig van te worden. “Tja, hadden wij het maar voor het zeggen”, verzuchten mijn overbuurman en ik bij een kop koffie. “Wij weten wel het hoe het moet”.

Gelukkig was er weer het jaarlijkse IDFA. Vaste lezers van mijn blog weten dat ik een groot fan van documentaires ben. Bij de invulling van een nieuw agenda blok ik bij voorbaat dan ook die 10 dagen in november. Storm, regen en hagel houden mij niet tegen om een serie documentaires in verschillende bioscopen te gaan bekijken. Weken van te voren is het een interessante en boeiende uitdaging om een privé-programma samen te stellen. In de voorverkoop zijn er altijd genoeg plaatsen beschikbaar gelukkig. (Voor enkele euro’s per maand steun je de IDFA en heb je voorrang bij het bestellen.) Je zou trouwens ook best gedeprimeerd kunnen worden van het zien van verschillende documentaires. Oorlog, verwoesting, stromen vluchtelingen en een naar de afgrond denderend klimaatbewustzijn, alles komt voorbij op de IDFA. Toch is mijn ervaring door de jaren heen dat er toch ook een positieve boodschap zit in de meeste docu’s. Het kan aan mijn keus liggen natuurlijk, maar ik lees van te voren alleen maar de korte beschrijvingen op de IDFA site en zie wat stills uit de betreffende docu. Vrijwel alle documentairemakers willen ondanks alle ellende toch een positieve boodschap bij de kijker achter te laten.
Mijn week startte afgelopen maandag in de mooiste bioscoop van Amsterdam, Tuschinski. ‘An American Pastoral’ was de titel. De Franse filmmaakster wilde een film maken over de politieke situatie in de VS in het licht van de naderende verkiezingen. In Elizabethtown (Pennsylvania) werden verkiezingen voor een schoolbestuur van een openbare school georganiseerd. Rechtse politici, dat wil zeggen zogenaamde radicale christenen, kaapten deze verkiezingen om een meerderheid in het schoolberstuur te krijgen. Ze deden dat vanwege, naar volgens hen zeer ideële motieven, de strijd tegen LHBTQ-ers en het weren van allerlei seksueel getinte boeken in de schoolbibliotheek. De bibliothecaresse, met een Democratische achtergrond, verloor uiteindelijk haar strijd om een zetel. Maar hoopvol vond ik dat ze toen het nieuwe schoolbestuur werd ingezworen, opstond, het woord nam en een ontroerend pleit voerde voor verbinding, openheid, vrijheid en eerlijk behandelen van welke minderheid dan ook. De tranen stonden in haar ogen en ze verweet een aantal gekozenen dat ze een vals evangelie volgden. Beide kanten kwamen trouwens zonder er een oordeel aan te geven, aan het woord

In de volgende docu zaten we opeens mee te kijken in een inrichting voor psychiatrische patiënten in Parijs, prachtige mensen, met bijzondere verhalen en ook zo kwetsbaar. Om te glimlachten en ook hoopgevend dat er zoveel verzorgers zijn die deze zwakkeren in onze samenleving met liefde omringen en hen proberen het echte leven weer te vinden. Mijn laatste drie docu’s hadden allemaal te maken met de Tweede Wereldoorlog. Een film over een NSB-filmmaker (The Propagandist), met daarna een zeer boeiende docu over de Duitse evenknie van Jan Teunisssen; Leni Riefenstahl. Fragmenten uit haar bijzondere oeuvre (Triumph des Willens, Olympia) afgewisseld met naoorlogse interviews. Daarin toonde ze zich vaak van haar ware kant, het ging immers alleen maar om de kunst, toch?  Ondertussen werd ze breed gesteund door oud-nazi’s en geprezen om haar werk. Totaal geen zelfinzicht en boos als bewezen werd dat ze wel degelijk had meegeheuld met Hitler en zijn trawanten. Hoopvol dat ze in deze uitgebreide docu, waar jaren aan is gewerkt, toch wordt ontmaskerd.

De laatste in mijn serie was ook de meest bijzondere. Nesjomme, (Neshoma is de Engelse titel) een soort kruising tussen en speelfilm en een documentaire. Filmmaakster Sandra Beerends heeft echt iets heel bijzonders gemaakt. Ze maakte een verhaal van een jonge Joodse vrouw aan de hand van brieffragmenten. Vervolgens zocht ze bij de brieffragmenten, geschreven aan haar broer in Indië, filmbeelden. Het geeft een intens beeld van het Joodse leven in Amsterdam tussen de wereldoorlogen. Al kijkend bedacht ik dat er waarschijnlijk ook veel beelden tussen zaten van een film van Jan Teunissen. Deze filmmaker (zie boven) maakte voor de oorlog een mooie film over Joods Amsterdam (Sjabbos). Bij de Q & A heb ik gevraagd en  het bleek te kloppen.
Hoe het verhaal zich verder afspeelt moet u beslist gaan bekijken in de bioscoop. In januari in heel Nederland dus te zien; indrukwekkend en ook ontroerend. Ondanks dat het verhaal voor de meeste Joodse Amsterdammers verschrikkelijk eindigde, is er een hoopgevend einde. Zeer aanbevolen!