Therapeutisch | In memoriam Harm 1982 – 2016 (22)

Ik rij door de polder naar Kampen, parkeer op advies bij het gemeentehuis en wandel op deze prachtige herfstochtend naar de Nieuwe Kerk. Vandaag wordt in deze kerk stilgestaan bij vijftig jaar Open Brief. Iets wat de meeste lezers van mijn blog helemaal niets zegt waarschijnlijk. Zelfs mijn kinderen snappen hier helemaal niets meer van, laat staan iemand die niet is ingewijd in heel specifieke kerkgeschiedenis. Heel kort gezegd komt het er op neer dat een Open Brief van een 25 tal dominees, mee de aanzet werd tot een scheuring in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. Ik was toen net tien en kan me er alleen nog van herinneren dat onze dominee in Hoogeveen een fel bestrijder was van de Open Brief aanhangers. Hij kon aan het eind van de dienst zó bidden dat er enkele broeders en zusters met hun gezin, onder het bidden, de kerk uit stommelden. Later in 1970 was er in Hoogeveen een synode. Ook daar werd de breuk tussen ‘binnen en buiten verband’, zoals de door de scheuring ontstane groepen in eerste instantie werden genoemd, niet meer geheeld. De ‘buitenverbanders’ gingen verder onder de naam Nederlands Gereformeerde Kerken. In 1970 was ik natuurlijk wat ouder en kan mij er van herinneren dat het emotionele vergaderingen moeten zijn geweest. De breuk liep soms dwars door gezinnen en zorgde voor jarenlange trauma’s.
Ik vind het prettig om me weer even onder te dompelen in een stuk kerkgeschiedenis waar we ook in kerkelijk Amsterdam vaak tegen aan zijn gelopen. Inmiddels zijn er al weer jaren terug vele gesprekken geweest en erkennen de GKv en de NGK en ook de CGK trouwens, elkaar als kerken van Christus. Wanneer het zo uit komt preken dominees ook in deze drie verschillende kerken. Even een dag geen nasleep van Harms ongeluk aan mijn hoofd denk ik, wanneer ik de Nieuwe Kerk aan de Broederweg binnenstap. Toch ontloop ik het ook vandaag niet. Erik schiet me aan en betoont zijn medeleven, heeft vaak aan ons gedacht. Ik kan niet veel zeggen, tranen kruipen omhoog. Later zie ik Dik-Johan zitten, met een groet laat hij merken dat hij me ziet zitten en in de pauze spreken we elkaar. Natuurlijk gaat het over Harm. En ook in de ontmoetingen met Piet, Arnold, Atze, Cor en Hans kan ik er niet omheen. Praten over een kerkscheuring blijkt deze dag goed te doen. Maar mij doet het praten over het verlies van onze oudste ook goed. Tijdens de receptie spreek ik Peter. Prachtig hield hij aan het eind van deze congresdag een emotioneel betoog. “Oproep tot eenheid”, noteer ik mijn Moleskine. Ik vertel Peter dat ik gelijk aan zijn vader moest denken toen hij sprak. Meer dan vijfentwintig jaar geleden nodigde ik op school rond de 4 en 5 mei herdenking vaak mensen uit die de Tweede Wereldoorlog bewust hadden meegemaakt. Zo kwam ook opa Sneep op een middag zijn verhaal vertellen. Al vrij snel was hij in WOII ondergedoken in Amsterdam en betrokken geraakt bij het drukken van het illegale Vrij Nederland. Prachtig kon hij er over vertellen. De leerlingen en zeker zijn kleinkinderen gingen helemaal op in zijn geschiedenis.
Toch moest ik speciale toestemming krijgen van ons schoolhoofd om meneer Sneep binnen te halen. Meneer Sneep, zo begreep ik uit de toelichting van meneer Wietsma, was ‘besmet’. Hij had ooit in 1966 aan de wieg gestaan van de Open Brief en hem zelfs gedrukt! En tja… Inmiddels kijken we daar naar met een heel andere blik en vinden we zo’n reactie echt raar. Maar het laat wel zien hoe diep de emoties zaten als het ging over die Open Brief en daaruit volgende kerkscheuring.  Nu kan ik er met Peter om glimlachen. Daan en Kees komen er even later bij staan. Daan heeft me al eerder verteld dat hij mijn blog volgt en het hem extra raakt omdat hun gezin een dochter heeft moeten begraven. Daan vraagt Peter hoe hij deze dag ervaren heeft. “Therapeutisch”, zegt Peter.
Na een kop koffie aan de Burgwal bij Kees, waar we nog veel oude Amsterdamse gebeurtenissen voorbij laten komen, wandel ik door het inmiddels in straatlantaarnlicht gehulde Kampen naar de auto. Het woord therapeutisch blijft maar rondzingen in mijn hoofd. Jazeker, ook voor mij was het therapeutisch, om toch weer te vertellen en te delen over het verlies van Harm.

Kyrie eleison