Maand: maart 2012

gunder

Een nieuwe tour van Daniël Lohues. Eind vorige week vulde hij drie avonden De Kleine Komedie. Het programma kent een aantal prachtige nieuwe nummers. Het zijn weer typische Lohues liederen en in de show praat hij ze ook nog es op een onnavolgbare wijze aan elkaar. De zanger en liedjesschrijver toont zich opnieuw een geweldig observator en weet dat te vatten in prachtig Drents. Het spreekt van een gunderen (verlangen) naar wat achter de horizon ligt, maar ook naar het goede uit het verleden dat zo maar verdween. Voor mensen die niet terugschrikken voor dialect en houden van doordachte en melodieuze folk is een optreden van Lohues in het theater een geweldige avond uit. Hij maakte de zaal wel erg blij, door op een haast verlegen manier toch nog wat toegiften te spelen. Natuurlijk zat daar zijn onnavolgbare fietstocht door zuidoost Drenthe bij. Maar tot mijn grote vreugde ook het ontroerendste lied van de CD Allennig II.

Ie mut niet bange wezen / veur hoe de wind soms stiet / Angst is mar veur eben,  spiet is veur altijd / Wees mar niet benauwd, / ie zien ja wel hoe ’t giet / Angst  is mar veur eben, spiet is veur altied

in memoriam

Een paar weken terug verscheen een boek van Guus Luijters met daarin een lijst van bijna 18.000 kinderen die in de oorlog zijn vermoord. Gelukkig werd dat omgeven met flink wat publiciteit in de pers. Daarnaast wordt er een tentoonstelling gehouden in het Stadsarchief van Amsterdam. Van 3.000 kinderen is een foto tentoongesteld. Bij de foto is natuurlijk hun naam vermeld met geboorte-en sterfdatum en hun woonplaats. Dat levert dus rijen en rijen foto’s op. In een aparte tentoonstellingsruimte staan op de wanden de bijna 18.000 namen vermeld en zijn  15 Amsterdamse kinderen uitgelicht.

In de geschreven reacties komt het woord indrukwekkend vele malen voor. Logisch vind ik. Maar er is meer. Het is niet alleen maar een indrukwekkend In Memoriam voor al die Joodse en ook Roma en Sinti kinderen. Het doet je ook stilstaan bij al die broertjes en zusjes, vaders en moeders. Maar ook; deze kinderen hadden buren, vriendjes en vriendinnetjes, klasgenootjes en ga zo maar door. Wat is er toen toch gebeurd, dat het gebeuren kon? Wie de geschiedenis een beetje kent, weet ook dat gewone Nederlandse ambtenaren de lijsten van Joodse Nederlanders maakten. Dat ze hun uitstekende best deden om het zo compleet mogelijk te maken. Ook werd er zelfs een Amsterdamse plattegrond gemaakt met daarop aangegeven waar de Joden woonden. Nederlandse agenten werden vervolgens ingezet om Joden te verzamelen in de Hollandse Schouwburg. Gewone trams werden gebruikt en ook de spoorwegen werkten mee. Wat zou er toch gebeurd zijn wanneer al die mensen in opstand waren gekomen? En het mag ook best aan het denken zetten over het huidige Nederland wanneer groepen mensen worden wegzet en afgeserveerd. Een oproep dus om dit gedenkteken in het Stadsarchief te gaan bezoeken en ook voor jezelf te bepalen welke lessen je uit dit stuk geschiedenis kunt leren.

jodendom in de nieuwe kerk

In AVRO-kunstuur had ik al een keer een reportage gezien over de directeur van de Nieuwe Kerk, die op ‘strooptocht’ was in Israël. Hij probeerde daar zoveel mogelijk stukken voor zijn tentoonstelling binnen te halen. En zoals Ernst Veen veel gelukt is, lukte ook dit. Met zijn charmante voorkomen flikte hij ook dit weer. Het resultaat mag er zijn; een indrukwekkende tentoonstelling over het Jodendom. Voor wie een beetje bekend is met de Bijbel en hoe het Jodendom zich na Christus heeft ontwikkeld is dit een feest van herkenning. Een groot aantal onderwerpen komt voorbij. Van synagoge tot jad en van diaspora tot sjabbat. Ook de bijbehorende catalogus is fraai van opzet. Hierin komen 100 Joodse begrippen kort aan de orde die worden vergezeld van voorwerpen uit de tentoonstelling. Helaas komen de prachtige banieren wat mindere tot hun recht. Wil je die namelijk lezen, dan hou je er een hernia aan over. Gaan dus; om het kleine stukje Dode Zeerol te bewonderen en ook het prachtige schilderij van Marc Chagall van een treurende rabbijn met een Thora-rol.  Alleen die twee voorwerpen al, maken de tentoonstelling tot een must.

Een groot compliment tenslotte aan de scheidende directeur Ernst Veen. Wanneer je de audio-tour beluistert houdt Veen bij nummer een 1 een afscheidstoespraakje. Deze man heeft zoveel betekend voor de Nieuwe Kerk en de Hermitage; geweldig. Dit soort mensen hadden ze ook nodig bij het Rijks en het Stedelijk Museum.